Met de serie The Art of Bookmaking neemt Luster je mee achter de schermen van de boekenwereld. We interviewen mensen waarmee we samenwerken en die actief zijn in de boekenindustrie. Van drukkers tot distributeurs, van retailers tot vormgevers – soms zijdelings betrokken maar vaak midden in het hart van de sector.
In de schaduw van het MAS op het Antwerpse Eilandje runt Dirk van den Berghe al vijftien jaar Alta Via, een onafhankelijke reisboekhandel gespecialiseerd in kaarten en gidsen voor actieve reizigers. In een tijd waarin we overspoeld worden door digitale reisinformatie blijft van den Berghe geloven in papier en in de kracht van de fysieke winkel. “Ik doe iets wat het Internet niet kan.”
Wie is Dirk Van den Berghe
Dirk Van den Berghe richtte vijftien jaar geleden Alta Via op, een gespecialiseerde reisboekhandel op het Eilandje in Antwerpen. Hij studeerde Slavische filologie, baatte een café uit en zette zijn eerste stappen in de boekensector bij Audivox, een Engelstalige educatieve boekhandel. Voor hij met Alta Via begon, stond hij zeven jaar aan het roer van een van de destijds twee vestigingen van Atlas & Zanzibar, de bekende reisboekhandel in Gent. Van den Berghe woont in de Vlaamse Ardennen, vanwaar hij dagelijks pendelt naar zijn winkel in Antwerpen.
Hoe ben je Alta Via gestart?
Tot vijftien jaar geleden was ik verantwoordelijk voor een van de twee winkels van Atlas & Zanzibar in Gent. Ik deed dat werk graag, maar voelde me niet helemaal vrij. Op een dag zei ik tegen mijn vrouw: ik ga voor mezelf beginnen. In Antwerpen bestond toen geen gespecialiseerde reisboekhandel. Hoewel de stad twee uur van mijn huis ligt, besloot ik er toch te starten. Samen met een vriend huurde ik dit pand. Het Eilandje was toen nog een schim van wat het nu is: het MAS was nog niet open en deze straat was een bouwwerf. De start was moeizaam, pas na drie jaar kon ik mezelf voor het eerst een loon betalen. We moesten zwaar investeren en er kwamen nauwelijks klanten. Na anderhalf jaar ben ik alleen verdergegaan. Ik zei tegen mijn compagnon: "Als de winkel failliet gaat, heb ik jou een cadeau gedaan. Als hij slaagt, heb jij mij een cadeau gedaan". We zijn nog altijd vrienden.
Had je de opstartfase onderschat?
Ja, ik had me gebaseerd op de winkel in Gent waar ik als verantwoordelijke vanaf het begin bij betrokken was. Die zaak liep goed vanaf de eerste dag. Maar ze was gevestigd in een AS Adventure (winkelketen gespecialiseerd in buitensport en outdooruitrusting), de mensen kwamen vanzelf. Hier in Antwerpen lagen we redelijk afgelegen. De huur was daardoor betaalbaar maar er was weinig passage. Toch bleef ik erin geloven. Er waren niet veel klanten maar ik zag wel dat ze terugkwamen.
Ondertussen is Alta Via uitgegroeid tot een vaste waarde in Antwerpen. Hoe verklaar je het succes van een fysieke reisboekhandel in deze digitale tijden?
Alles wat je hier vindt, vind je ook op het Internet. Maar het is de combinatie van een uitgepuurde collectie, een sfeervolle winkelinrichting en de know-how van mijn medewerkster en mezelf die ervoor zorgt dat de mensen naar de winkel blijven komen. Die mix kan het Internet niet bieden.
Je biedt veel kaarten aan. Gebruiken mensen daar tegenwoordig geen Google Maps voor?
60% van mijn omzet wordt gerealiseerd door kaarten. Dat aanbod kaarten is uniek. Je moet al naar Stanfords in Londen gaan om zo’n uitgebreide collectie te vinden. Wist je dat er nog nooit zoveel kaarten geproduceerd worden als vandaag? Het gaat dan wel om specifieke wandel- en fietskaarten. Zelf maak ik ook kaarten. In 2017 ben ik begonnen met eigen kaarten, onder andere langeafstandsfietsroutes en wandelkaarten met treinaansluitingen. Dankzij digitale tools kan ik die zelf laten maken en via een distributeur in heel Europa verkopen. Het idee kwam vaak uit mijn eigen reizen: als ik iets miste, dacht ik “dan maak ik het zelf”. Mijn meest recente kaart kwam een maand geleden uit: een stadskaart van Antwerpen. Ondertussen zijn er al 500 exemplaren van verkocht. Een kaart dwingt je om zelf na te denken. En het biedt overzicht en je behoudt je autonomie om af en toe eens van de route af te wijken.
En hoe zit het met de reisgidsen?
Ik ben verbaasd dat er zo weinig reisboekenuitgevers failliet gaan. Want de verkoop van klassieke reisgidsen gaat naar beneden. Gespecialiseerde gidsen blijven het wel goed doen. Je moet een niche opzoeken, zoals jullie doen met The 500 Hidden Secrets. Of zoals de Wild Guides, de op outdoor gerichte gidsen met veel beeld en rijke informatie. Of de gidsen van Bradt die kritisch blijven en veel achtergrondinformatie geven. Massaproductie en oppervlakkige content werken niet meer. Ik geloof er ook niet in om volledig digitaal te gaan. Als Lonely Planet zou besluiten om enkel nog digitale gidsen uit te geven, ben ik ervan overtuigd dat ze binnen enkele jaren niet meer bestaan. De meeste van mijn klanten combineren papier en digitaal. The perfect match!
Hoe belangrijk is je website?
Bijna iedereen die hier binnenkomt heeft mijn website bezocht. Ik merk dat aan de gerichtheid van de vragen. Maar qua verkoop zorgt mijn webshop voor slechts 1 à 2% van de omzet. Dus een website is belangrijk maar niet voor de directe verkoop. Dat vind ik ook niet erg. Een webshop heeft niets met passie te maken, het gaat niet over mensen maar over cijfers.
Van den Berghe heeft de woorden nog niet uitgesproken of er komt een jong koppel de zaak binnen. Hij onderbreekt ons gesprek om de klanten bij te staan. Als hij even later terugkomt, fonkelen zijn ogen: “Die mensen wilden naar Bosnië en ik denk dat ik ze de juiste informatie heb aangereikt. Dit is waar je het voor doet. Wie een boekhandel begint voor het geld, heeft het niet begrepen. Het is passie en in het beste geval kan je ervan leven."
Naast retailer ben je na verloop van tijd ook je eigen kaarten gaan maken. Zitten er nog nieuwe initiatieven in de pijplijn?
Ja. Tijdens een wandeltocht in het Zoniënwoud kreeg ik het idee om een tweede website te lanceren. De homepgage wordt een Google Maps-versie van Europa met daarop lijnen van wandelroutes die telkens starten en eindigen aan een treinstation. Klik je op een route, dan krijg je meteen informatie over welke gidsen en kaarten nuttig zijn om de tocht af te leggen. Een mooi pingpongspel tussen digitaal en papier.
Je hebt toch nog tijd om zelf op reis te gaan?
Jazeker, ik trek meestal naar de bergen. Daar komt ook de naam van mijn winkel vandaan. Alta Via betekent ‘hoge weg’ in het Italiaans, de bergpaden waar ik zo graag wandel. En ik reis er altijd met de trein naartoe. Ik heb zelfs nog nooit in een vliegtuig gezeten. Iedereen maakt daarin zijn eigen keuzes, en ik luister met plezier naar de verhalen van klanten die naar Japan of Zuid-Amerika vliegen. Maar voor mij ligt het genot in het langzaam zien veranderen van het landschap onderweg. Dan is de trein het perfecte vervoermiddel, of te voet natuurlijk.
Dank voor het gesprek!